Focus 01/21

Szalone lata dwudzieste?

N owa dekada zaczyna się po północy 1 stycznia 2021 r. Jaka będzie? Skojarzenia z latami 20. XX wieku przywodzą na myśl czas przyspieszenia postępu technologicznego, ale również radykalizowania się poglądów i poczucie zbliżającej się katastrofy. Brzmi znajomo? Może. Z tą różnicą, że nauczeni doświadczeniem, wiemy już, że ciągły rozwój nie odbywa się bez kosztów, przede wszystkim dla planety. To wydanie „Focusa” zaczynamy od przeglądu najciekawszych projektów naukowych, które warto obserwować w nadchodzącej dekadzie i które – jak liczymy – pozwolą zmienić świat na lepsze. Dobrej lektury!

Łukasz Załuski
redaktor naczelny
@luke.zaluski

Otwórz oczy

3 | Zdjęcie miesiąca | Jak naprawdę wygląda chromosom

10 | Wydarzenia | Koniec teleskopu Arecibo. Rozmnożenie gatunków wolatuch

Innowacje

12 | Motoryzacja | Nowe Subaru XV do miasta i w teren

Temat numeru

16 | Co jadł Jezus, co pił Neron? | Naukowcy sięgają po narzędzia archeologii eksperymentalnej i odtwarzają dawne potrawy. Dzięki temu możemy się np. dowiedzieć, jak smakował chleb, który jedli faraonowie

28 | Permanentny listopad | Felieton Jana Stradowskiego

Odkrycia

30 | 6 najnowszych wynalazków medycznych z Polski | Medycyna: Wymyślane nad Wisłą technologie, urządzenia i aplikacje mają szanse zmienić służbę zdrowia na lepszą

36 | Helikopter na Marsie | Kosmos: W lutym 2021 r. na Czerwonej Planecie w powietrze wzbije się pojazd latający – po raz pierwszy poza Ziemią

40 | Koniec ery spalin? | Technologie: Coraz więcej państw i miast planuje zakazać sprzedaży aut z silnikami spalinowymi. Jak będzie wyglądała przyszłość motoryzacji?

44 | Czy wiesz że... | W Egipcie odnaleziono 160 sarkofagów sprzed ponad 2,5 tysiąca lat, w Indiach żyją żółte żółwie, bakterie produkują prąd

46 | Bystre bestie | Przyroda: Zwierzęta potrafią bardzo dobrze liczyć. Do czego im to potrzebne?

50 | Dobre strony izolacji | Felieton Joanny Nikodemskiej

52 | Człowiek | Roboty wygrywają na epidemii | Społeczeństwo: Nie chorują, nie zarażają siebie ani nas, mogą pracować bez odpoczynku – w czasie lockdownu maszyny coraz częściej zastępują w pracy ludzi

58 | Terapie na odległość | Psychologia: Czy zdalna pomoc psychologiczna ma sens?

62 | Czy wiesz że... | W USA zlikwidowano gniazdo największych szerszeni. Nauszniki wymyślił nastolatek. Prehistoryczne kobiety też chodziły na polowania.

Przewodnik

64 | Kultura | Nowości serialowe i wydawnicze, festiwale i wystawy online

68 | Szarlatani od rwania | Historia: Dawniej za wyrywanie zębów brali się objazdowi konowałowie, którzy łączyli pomoc chorym z popisami sztuk magicznych i żonglerki

Focus odpowiada

74 | Wasze pytania | Skąd się wziął gest rogatej dłoni? Po co człowiekowi gęsia skórka? Dlaczego banany w lodówce robią się czarne?

Zaczynając od końca

82 | Wiadomości prawie naukowe | Odkurzacz może cię podsłuchiwać. Tasiemiec powoduje migreny. Kiedy będzie można powąchać dawne miasto?